قلــب و عــروق

سودمندترینِ گنج ها، دوستی دل هاست . [امام علی علیه السلام]

قلــب و عــروق

پست الکترونیک

شناسنامه

آناتومی میکروسکوپی و ظاهری

آناتومی میکروسکوپی

بافت قلب (میوکارد) از انواع متعددی از سلولها تشکیل شده است که مجموعاً عمل انقباض هماهنگ قلب را به عهده دارند. سلول های تخصص یافته ای از قلب، سیستم الکتریکی قلب (سیستم هدایت ) را به وجود می آورند و مسئول تولید ضربان الکتریکی و انتشار هماهنگ ضربان به الیاف عضلانی قلب (میوسیت ها) و در نتیجه انقباض مکانیکی اند. میوسیت های دهلیزی و بطنی، سلول های عضلانی تخصص یافته و شاخه شاخه اند که به وسیله دیسک های بینابینی از انتها به یکدیگر متصل اند. این نواحی ضخیم تر غشای سلولی (Sercolemma) باعث انتقال کشش مکانیکی بین سلول ها می شوند. اعمال سارکولما شبیه دیگر غشاهای سلولی بوده و شامل حفظ شیب های یونی، انتشار جریان الکتریکی، و فراهم آوردن گیرنده های دریافت پیام عصبی و هورمون می باشد. به علاوه، سارکولما از طریق توبول های عرضی (T-tubules) که از سارکولما به درون فضای داخل سلولی گسترش می یابند همزمان با تحریک، زمینه ساز انقباض میوکارد می شود. اجزاء دیگر میوسیت ها عبارت اند از: هسته، میتوکندری های متعدد که مسئول تولید انرژی موردنیاز جهت انقباض اند، شبکه گسترده ای از توبول هایی که شبکه سارکوپلاسمیک نامیده می شوند و عمدتاً نقش ذخیره سازی کلسیم داخل سلولی را به عهده دارند، و میوفیبریل ها که ساختارهای انقباضی داخل سلول اند. هر میوفیبریل از واحدهای تکرارشونده ای به نام سارکومر تشکیل شده است که خود اینها نیز شامل فیلامان های نازک آکتین و فیلامان های ضخیم میوزین و پروتئین های تنظیم کننده تروپونین و تروپومیوزین می شوند.

آناتومی ظاهری

قلب از چهار حفره تشکیل شده است. دو دهلیز و دو بطن که دو پمپ مجزا و در عین حال به دنبال هم را تشکیل می دهند (شکل 2ـ3). دهلیزها حفره هایی با فضای کم فشارند که در حین انقباض بطن ها (Systole) خون را ذخیره می کنند و حین انبساط بطن ها (Diastole) خون را به بطن ها برمی گردانند. دو دهلیز با دیواره نازک بین دهلیزی از هم جدا می شوند. بطن ها حفره های پرفشاری هستند که خون را به ریه ها و بافت های محیطی تلمبه می کنند. دیواره های بطن چپ ضخامت بیشتری دارند و خون را با فشار بیشتری نسبت به بطن راست تخلیه می کنند. دو بطن توسط دیواره بین بطنی که در 13 بالایی غشایی و در 23 پائین ضخیم و عضلانی است از یکدیگر جدا می شوند.

دهلیزها و بطن ها توسط دریچه های دهلیزی ـ بطنی (AV) از هم جدا می شوند. دریچه میترال، دریچه ای دولتی است و دهلیز و بطن چپ را از هم جدا می کند. دریچه تریکوسپید سه لتی است و دهلیز و بطن راست را از هم جدا می کند. طنابهای وتری سطح بطنی این دریچه ها را به عضلات پاپیلری بطن مربوطه متصل می کنند. عضلات پاپیلری در واقع امتداد میوکارد طبیعی به داخل حفره بطنی اند و به بسته شدن دقیق دریچه کمک می کنند. دریچه های هلالی (semilunar) حدفاصل بطن ها و شریان ها قرار می گیرند. دریچه آئورت، بطن چپ را از آئورت جدا می کند و دریچه ریوی، بطن راست را از شریان ریوی جدا می کند. این دریچه ها فاقد طنابهای وتری هستند، اما خود بافت رشته ای دارند و لبه هایشان در هنگام بسته شدن کاملاً با هم جفت می شود. هریک از این چهار دریچه توسط حلقه فیبری (annulus) احاطه شده اند که به استحکام ساختار قلب کمک می کند. تمام دریچه ها هنگام بازبودن، اجازه عبور آزادانه خون به حفره یا رگ بعدی را می دهند و هنگام بسته بودن به طرز مؤثری جلوی بازگشت خون را می گیرند.

قلب توسط یک پریکارد نازک و دولایه احاطه شده است. پریکارد احشایی به قلب می چسبد و لایه خارجی آن را تشکیل می دهد که اپی کارد نامیده می شود. حدفاصل این لایه و پریکارد جداری ، فضای پریکاردی واقع شده است که به طور طبیعی حاوی کمتر از mL 50 مایع است. پریکارد جداری به جناغ سینه، ستون فقرات و دیافراگم چسبیده است و محل قلب را در داخل قفسه سینه تثبیت می کند. مایع پریکارد باعث لغزندگی و کاهش اصطکاک دو سطح پریکارد هنگام انقباض قلب می شود. به علاوه، پریکارد طبیعی تعامل بین دو بطن حین یک سیکل قلبی را تسهیل می کند.